Mêvanê Giran

Hebû tunebû… Li welatê Xerza, hebû dîkekî sareza. Ew dîkekî çeleng û jixwerazî bû. Dema jê re digotin “Dîko” dixeyidî û digot:

Û quzilqurt! Ji min re bibêjin Dîklan Axa.

Wî her tim ji kesên li dora xwe dixwest ku hurmeta wî bigrin. Dixwest her kes qala sarezabûna wî ya dîlanê bikin û pesnê wî bidin. Belê, ew di reqs û govendê de xurt bû. Bala wî ji her kesî bêtir li ser kêf û seyranê bû. Deng û pêjna sahîyekê an govendekê ji ku bihata, hema li wir bû… 

Ew diçû hemû dawetan, çavê wî li sergovendîyê bû. Jê re ferq nedikir ku kîjan govend çawa tê lîstin; zû fêr dibû; loma bi hemû dîlanan jî zanîbû.

Wexta li dawetan bû, hemû derd û kulên xwe ji bîr dikir. Wî ji mirovên wekî xwe yên reqsok jî pir hez dikir û dibû hevalê wan. Di dawetan de her tim diket milê wan. Dema dibû bêhnvedan, diçû xwe li yekî reqsok digirt û yekser jê dipirsî:

Heyrana wan çavên te bim, ka ji min re bibêje, kêf û sahîyeke din li ku heye?

Wexta ji Dîko re digotin, filankeso bi filankesê re dizewice, ew ji kêfa difirîya. Êdî kesî nikaribû bi wî bigirta. Ji kêfa, li cihê xwe nedisekinî, radibû, nasek an rêyek didît û diçû wir…

Kêm caran Dîko aciz dibû. Dema kesî jê re dawetnameyek nesanda dilgiran dibû. Wê demê ew pir li ber xwe diket û mahdê xwe tirs dikir. Di van rojan de cira wî ne xwes dibû û ji mala xwe dernediket. Her tim çavlirêya xebereke sahîyê bû…

Rojekê bihîst ku daweta Noko û Nîskê ye. A din î rojê dawetnameyeke xisûsî jê re hatibû û kêfa wî lê vegerîyabû. Wê sibê rabû dest bi amadekirina çûyinê kir.

Ewil çû ji nav cilên xwe yên sahîyê taximek neqand û li xwe kir. Pist re qundera xwe ya biriqandî xist pîyê xwe. Çû ser berber, porê xwe jêkir, simbêlê xwe boyax kir. Xwe li gorî modê xemiland û ediland. Dema vegerîya malê, çû li ber neynikê li xwe nihêrî, bi carekê re rûkenîya wî herimî û bû çinvina wî:

Niç! Bi vî halî nabe ku ez biçim daweta Noko û Nîskê!

Hazirîya Dawetê

Di cî de biryara xwe da û çû sal û sapik li xwe kir. Hin perîk û baskên bedew ên biriqandî bi xwe ve kir. Vê carê li ber neynikê xwe bêtir eciband. Berî ji malê derkeve, rahist dawetnameya xwe û kete rê…

Lê dîsa jî Dîko hinekî bêkêf bû; ji ber ku Noko û Nîskê di dawetnameyê de qala hin kesên din jî kiribûn. Ji van kesan, wî nedixwest bi Mirîska Zerîetê re biçe dawetê. Ev Mirîsk, çend caran bêyî Dîko çûbû dawetan; loma dilê Dîko ji wê mabû. Wî jî dixwest heyfa xwe jê hilîne û bêyî wê biçe dawetê; lê nikarîbû bi tena serê xwe biçûya.

Dest û lingê wî bi dawetnameyê ve hatibûn girêdan. Tistekî din jî hebû: Dîko ji fermîyeta dawetan pir hez dikir. Loma jê nedihat li dijî rêbazên nameya ku jê re hatibû sandin tev bigerîya. Dawetnameya wî eynî wiha bû:

Rêzdar Dîklan Axa!

Em dixwazin tu werî daweta me. Tu serê biskê û sergovendê me yî. Em bêyî te û hevalên te nikarin govenda xwe ges bikin… Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê û Çûkê Bilûrvan in. Ne kêm û ne zêde, bi hatina we hemûyan, emê pir kêfxwes bibin. Def û zirne li benda hatina we ye.

Noko û Nîskê

Malnîsan: Salona Kêf û Seyranê, Taxa Zargotinê, Ser Rêya Calvino, Kolana Alûcîyan, Mêrdîn

Nîse: Xelata zêr û zîva serbest e. Gost û birinc û helbet tirsika dawetê ji kîsê me ye, lê kevçîyê xwe ji bîr nekin!

Dîko! Na na, ji niha û pê de divê em bibêjin Dîklan Axa. Wî nameya dawetê li hev pêça, xist bêrîka xwe û mesîya… Pistî çend gavan li ser rêya xwe pêrgî mirîskekê hat. Mirîskê silav dayê û jê pirsî:

- Birakê Dîko, xêr e?

- Wey nebixêr! Ji min re nebêje Dîko, bibêje Dîklan Axa!

- Bibexsîne Dîklan Axa, tu diçî ku?

- Diçim dar û daristan, sar û saristan… Ma tu nizanî, îsev daweta Noko û Nîskê ye! Diçim wir.

- Waa, pir xwes! Gelo ez jî dikarim bi te re bêm?

Dîklan Axa bêyî dilê xwe got:

- Ka em li dawetnameyê binêrin, ger navê te hebe, çima na!

- De ka ji xêra xwe, lê binêre?

Dîklan Axa rabû name ji bêrîka xwe derxist û xwend:

- Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê… Belê, soxî çi bikim… Were va ye navê te tê de heye! Heydê em biçin.

Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê dane dû hev û ketin ser rê… Hinekî nebuhirî, qazek derket ser rêya wan:

- Birakê Dîk, xwiska Mirîsk, we xêr e?

- Wey nebixêr! Ji min re nebêje Dîk, bibêje Dîklan Axa!

- Ji min re jî bêje Mirîska Zerîetê! Hurmet nemeya Dîklan Axa, tu dibînî!

- Belê, li min negrin! Dîklan Axa, Mirîska Zerîetê, gelo hûn diçin ku?

Herduyan bi kêf û bi hev re gotin:

- Em diçin dar û daristan, sar û saristan, em diçin daweta Noko û Nîskê…

- Gidî, ev çi mizgîneke xwes! Gelo ez jî dikarim bi we re bêm? Dîklan Axa, wekî sergovend awirek da

Mirîskê û ji Qazê re got:

- Bisekin, ka em li dawetnameyê binêrin. Ger navê te hebe, dibe!

Dîklan Axa, dîsa name ji bêrîka xwe derxist û xwend:

- Em li benda cenabê te Dîklan Axa...

Mirîskê hema berî wî got:

- Û Mirîska Zerîetê.

Dîklan Axa awirek da Mirîskê û got:

- Û Qaza Delal… Ha! Te dît, va ye navê te jî heye. Belê, îca were helbet! Heydê em biçin.

Mêvaneke Henûn

Her sê mesîyan, bi qasî sê gavan bi rê ketibûn, dîtin ku werdekek ji miqabilî wan ve tê. Silav û gulav dane hev. Werdekê bi kubarî ji wan pirsî:

- Sergovendê me Dîklan Axa, berbû Mirîska Zerîetê, dengzengil Qaza Delal… Ez ez im hûn diçin dawetekê?

- Belê te pê derxist Werdekê!

- Bas e, ser xêrê be Dîklan Axa, Mirîska Zerîetê, Qaza Delal! Ka we negot, gelo daweta kê ye? Qaza Delal, bê hemdî xwe lîland û berî hemûyan û bi carekê re:

- Lîlîlîlî! Daweta Alûcîyan e!

Dîklan Axa, bi awayekî cidî ew as kir û tevî Mirîska Zerîetê got:

- Em diçin dar û daristan, sar û saristan, daweta Noko û Nîskê…

Werdeka Serkanîyê jî lîland û pist re bi guman pirsî:

- Ka we negot, ma ez jî dikarim bi we re bêm an na?

Dîklan Axa, wekî her timî got:

- Bisekin, pêsî em li dawetnameya xwe binêrin. Ger navê te hebe, dibe!

Dîklan Axa, name ji bêrîka xwe derxist û xwend:

- Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê… Belê! Va ye hûn jî bi çavê serê xwe dibînin ku navê vê keynê heye. Tu jî hatiyî vexwendin! Heydê em biçin.

Çûkê Bilûrvan

Her çaran dane dû hev û mesîyan. Tam bi qasî werîsekî dûr ketibûn, dîtîn wa ye çûkek li ser rêya wan e. Dema gîhastin ba wî, Çûko rabû bi rêzdarî bi bilûra xwe sabasîyek li wan kir:

- Tû tû tû! Sabas ji Dîklan Axa re, sabas ji Mirîska Zerîetê re, sabas ji Qaz û Werdakê re… Sitara Xwedê li ser we be!

Dîklan Axa, bi awayekî jixwerazî çû bexsîsa wî dayê:

- Tu her hebî hunermendê jêhatî!

Çûkê Bilûrvan, bi selafî got:

- Ezîzê min, axê min, maqûlê min… Hûn diçin ku?

Dîklan Axa bi meqam bersiv da:

- Bi serê te Çûkê Bilûrvan

        Em diçin dar û daristan

        Sar û saristan

        Daweta Alûcîyan

Çûkê Bilûrvan bi rêzdarî got:

- Madem dawet e û adet e,

        Nexwe bê mosîqa nabe.

       Gelo destûr heye ez jî bêm bi we re?

Dîklan Axa:

- Bi ya min be, belê destûra te heye, lê divê li dawetnameyê binêrim, sedî sed navê te heye.

Dîklan Axa, dîsa name ji bêrîka xwe derxist û kir ku bixwîne, çawa got em li benda cenabê te Dîklan Axa... Ên din xwe di ber wî de rakirin û navê xwe gotin.

Dîklan Axa ji Çûkê Bilûrvan re got:

- Heyran, axir tu têyî! Li bilûrê xe. Heydê em biçin.

Mêvanekî Xerîb

Her pêncan bi kêf û seyran û bi pênc gavên dîlanê mesîyan. Ji niska ve dîtin va ye gurek derketiye ser rêya wan. Hemû ji tirsa sekînin. Gur bi koneyî ji wan pirsî:

- Dîko, Mirîskê, Qazê, Werdekê, Çûko! Ka bibêjin, wiha we xêr e?

Hemûyan ji tirsa Gur nizanîbûn çi bikin, çi bersivê bidin. Pistî kêlîyekê Dîklan Axa, wekî serekê wan mecbûr ma bersivê bide wî:

- Merheba… Ser çavan Mamê Gur. Em diçin dawetê.

- Wa! Min jî digot çima hûn wiha kom bûne!

Belê, îca min fêm kir… Daweta kê ye?

Mirîska Zerîetê ji tirsa zer bibû, bi zorê got:

- Qid.. qid! Em diçin… dar û daristan… Qaza Delal a ziravqetîyayî gotina wê dewamkir

- Weq.. weq! Sar û saristan…

Werdeka Serkanîyê, xwest gotina wê bibe serî:

- Wîq… wîq… Kêf û seyran…

Çûkê Bilûrvan, dît ku hevalên wî nikarin ji tirsa gotina xwe biqedînin. Derket pês, rahist bilûrê, pif kirê û sitra:

- Tû tû tûûû…

Em diçin dar û daristan

Sar û saristan

Diçin kêf û seyran.

Daweta Noko û Nîskê ye li Omeryan…

Gur mirûzê xwe kir û got:

- Waa, pir balkês! Dawîya dawî Noko û Nîskê jî zewicîn ha! Divê ez jî bi we re bêm dawetê… Hemûyan, ji tirsa berê xwe dan Dîklan Axa… Dîklan Axa xwest ku tirsa xwe vesêre û

bi hurmetî got:

- Belê, ser çavan Mamê Gur, helbet! Lê ka em li dawetnameyê binêrin!

Gur bi hêrs qêrîya:

- Îca dawetname ji ku derket! Tistê nedîtî! Berê, kesî li tistên wiha nedipirsî. Çi zemanekî xerab! De bila be, ka binêre, fermo!

Dîklan Axa, bi dudilî, name ji bêrîka xwe derxist û bi kelogirî xwend:

- Em li benda cenabê te Dîklan Axa (Di ber xwe de got: Xwezî ne ez bûma) û Mirîska Zerîetê (Ewê berê xwe guhert) û Qaza Delal (Got pepûk û bi devê xwe girt), Werdeka Serkanîyê (Go tep û ket erdê) û Çûkê Bilûrvan (Bilûra xwe vesart)… Dîklan Axa li rewsa hevalên xwe nihêrî û got:

- Nizam çi bêjim Mamê Gur… Gur çav li serê wî sor bû û got:

- Çawa yanî… Na naa! Ez vir de wê de niza- nim, îllam divê bi we re bêm dawetê!

Her pêncan ji neçarî, serê xwe li ber Gur tewandin. Dîklan Axa ji bo ku Gur zêde hêrs nebe, got:

- Belê, were helbet! Dawetname tune be jî dibe! Ma kî li nameyan dinêre! Heydê em biçin.

Mêvanê Xerîb Birçî Dibe

Her ses rabûn mesîyan. Hîn ses gav neçûbûn Gur ket pêsîya komê û ew sekinandin û got:

• Lê ez birçî bûm!

Gur yeko yeko ew bêhn kirin. Her pêncan ji tirsa berê xwe ji Gur veguhestin. Gur xwe nêzî Dîklan Axa kir û dubare got:

• Ez ji we re dibêm, ez birçî bûm!

Ruh di Dîklan Axa de nemabû, bi zorê got:

• Mamê Gur, tistekî xwarinê li ba min tune, heta dawetê bi xwe karibe, li wir xwarin pirr e!

Gur bi sûmî got:

• Ez saxî nemirî, tu çawa ji min re dibê “bi xwe karibe!” Li halê min binêre, ez nikarim bi vî zikê birçî bêm heta dawetê!
• Sebir bike, em tev birçî
• Na birako na, ji we hemûyan birçîtir ..

Divê yekî ji we bixwim!

Gur, Dîklan Axa girêda û xist kîsê xwe…

Pist re ên mayî, bi awayekî serpeze rabûn dan pêsîya Gur û mesîyan. Hîn pênc gav neçûbûn, dîsa Gur hat, ket pêsîya wan û ew sekinandin:

• Lê ez dîsa birçî bûm!

Hemûyan berê xwe ji Gur dan bi alîyekî. Gur çû xwe nêzî Mirîska Zerîetê kir û gotina xwe dubare kir.

Mirîska Zerîetê, ji tirsa bû qidqida wê:

• Qid qid qid… Mamê qid Gur, tistekî qid xwarinê li ba min qid tune! Gur bi zarî wê kir û got:

• Qidqidîskê… Çawa qid tune, ez nikarim bi zikê birçî bimînim, qidqidê! Wê demê ezê te jî qid bixwim!

Gur, Mirîska Zerîetê jî girêda û ew jî kîsê xwe…

Pist re mabûn çar, lê sisê jê neçar… Çar gavan neçûn, Gur wekî berê hate pêsîya wan û got:

• Lê va ye dîsa birçî bûm! Ka ez çi bikim?

Her sêyan, berê xwe ji Gur guhert û di cîyê xwe de sar sekinîn.

Gur xwe nêzî Qaza Delal kir. Rebenê bersiv neda û bi sernermî xwe bi xwe çû kete hundirê kîsê Gur. Dema ku Gur ev rews dît, pir sas mabû. Vê carê bi heman awayî awirek da Wer- deka Serkanîyê… Dema Werdekê dît ku çavê Gur li ser wê ye, hema wê kêlikê ji ser hisê xwe çû. Gur rahist wê jî xiste kîsê xwe…

Çûkê Bilûrvan, dema ku dît gur nêzî wî dibe, bi saswazî bang li hevalên xwe kir. Lê deng ji kesî nehat.

Gur hate ba wî û bi dostanî lepê xwe avêt ser milê wî:

• Weyla Çûko rebeno, tu ketî xefka Hese- .. Min ev stran ji bîr kiriye, ka bi bilûra xwe meqamê wê lêxe!

Çûkê Bilûrvan, kir-nekir nikaribû pifî bilûrê bike…

• Mamê Gur, notayên wê li ba min tune,bibexsîn, ji min nayê!

Gur hêrs bû û bi ser Çûko de qêrîya:

• Ez saxî nemirî, tu van gotinan ji min re dibêjî… Zû pif kê; yan na, ezê te jî têxim meska xwe!

Çûkê Bilûrvan careke din ceriband, lê dît ku nikare li bilûrê bixe. Bi kelogirî dest bi kilamekê kir:

• W’ez reben im… Reben im! Reben…

Gur ji kilama Çûko hêrs bû. Bi carekê re xwe avête ser wî. Çûko bi lez xwe ji destê Gur xelas kir, lê dît ku bilûra wî di destê Gur de ma, bi hêrs got:

• Guro, binêre… Were min bixwe, lê bilûra min bide, zû!
• Haa haaa! Ez nedim tê çi bikî?
• Nizam!... Niha tistek nayê bîra min, lê divê rêyek hebe!

• Bas Dilê min bi te sewitî. Ez te nexwim jî dibe Çûko!

• Ha belê, min dît! Ezê bang li hemû sazbend û daholvanan Na naa, a bas bang li esîra xwe ya teyr û tilûran jî bikim!

Çûkê Bilûrvan, bi hawar û gazî li ser med- yaya civakî dest bi wîtwîtê kir... Pistî gavekê, dengê dahol û zirneyê tevî yên teyr û tilûran olan da. Li esmanan balindeyên gostxwir li ser serê wan kom bûn.

Gur, dema çav li teyrên berata ket, pir tirsîya. Her ku çû, dengê dahol û teyran bilintir bû. Gur fam kir ku serê Çûkê Bilûrvan bike, ewê jê re nebas be û got:

• Birêz Çûkê Hunermend, fermo bilûra te. Ji kerema xwe bes li ser min bixwîne!

Dengê Bilûrê

Çûko, bi lez çû bilûra xwe ji destê Gur stend. Dema rahist bilûra xwe sabasîyek ji bo teyrên berata lêxist. Ji pistgirîya dengê balindeyên nêzî xwe hemû tirsa xwe ji bîr kir. Vê carê bi wêrekî meqamê wîtwîta xwe guherand bi qebqebê.

Gur ji tirsa canê xwe, kîsê li pista xwe avêt erdê û ji wir revîya… Çûkê Bilûrvan bi dû Gur de, bi dengekî jixwebawer got:

• Gurê newêrek, nereve!

Çûko, bilûra xwe ber bi esmanan ve bilind kir û ji esîra teyr û tilûran re got:

• Bijî berxwedana hunermenda!

Çûkê Bilûrvan, çû devê kîs vekir û yeko yeko hevalên xwe yên reqsok jê derxistin…

Dema ku hemû ji kîsê Gur derketin, ji kêfa reqisîn û çûn spasîya Çûkê Bilûrvan kirin û ew maçî kirin.

Hemûyan, cil û bergên xwe yên qermiçandî li hev rast kirin û dest bi kêf û sahîyê kirin.

Dîklan Axa, kete serê govendê û bi dengê bi- lind, ezbere got:

• Govenda xwe bikin yek! Ka em xwes bala xwe bidin dawetnameyê, em bibînin kî tê kî nayê! Belê va ez dixwînim, ez navê kê bibêjim bila sê gavan bi pês, duduyan bi pas de bavêje…

Rêzdar Dîklan Axa!

Em dixwazin tu werî daweta me. Tu serê biskê û sergovendê me yî. Em bêyî te û hevalên te nikarin govenda xwe ges bikin… Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê û Çûkê Bilûrvan in. Ne kêm û ne zêde, bi hatina we hemûyan, emê pir kêfxwes bibin. Def û zirne li benda hatina we ye.

Noko û Nîskê

Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê dest bi lîlandinê kirin… Pistre tistek hate bîra Çûkê Bilûrvan û govend sekinand û got:

• Dîklan Axa, ka te negot dawet saet di çendan de ye?

Dîklan Axa, dîsa bala xwe da dawetnameyê û got:

• Belê, va ye nivîsandine ku saet di heftê êvarî de dest pê dike… Haydê em biçin…

Hemû rabûn di rêya xwe de mesîyan û bi hev re gotin:

“Noko, Nîskê… Golika xalo Çû pist malo. Ne gura xwar Ne diza bir.

Go urrr, hat malo.”

Kesên Lîstikê

Vebêjer/Guro

Dîklan Axa

Mirîska Zerîetê

Qaza Delal

Werdeka Serkanîyê

Çûkê Bilûrvan

Sehne 1

Vebêjer: (Li defê dixe û tê ser sehnê) Hebû tunebû… Li welatê Xerza, hebû dîkekî sareza. Ew dîkekî çeleng û jixwerazî bû. Dema jê re digotin “Dîko”…

Dîklan Axa: (Ji niska ve serê xwe di ber perdeyê re derdixe) Û quzilqurt! Ji min re nebêje Dîko, bibêje Dîklan Axa.

Vebêjer: Belê, eynen wiha digot… Bi destûra cenabê te be, birêz Dîklan Axa, gelo dikarim çîroka xwe vebêjim.

Dîklan Axa: Bi sertê ku tu navê camêran xera nekî, tu dikarî… (Li ser sehnê, li gorî vebêjer tevdigere)

Vebêjer: Mala te ava be, ez benî. (Berê xwe dide temasevanan) Belê, em li ku mabûn… Dîklan Axa, her tim ji kesên li dora xwe dixwest ku hurmeta wî bigrin. Dixwest her kes qala sarezabûna wî ya dîlanê bikin û pesnê wî bidin. Belê, ew di reqs û govendê de xurt bû… Bala wî ji her kesî bêtir li ser kêf û seyranê bû. Deng û pêjna sahîyekê an govendekê ji ku bihata, hema li wir bû… Ew diçû hemû dawetan, çavê wî li sergovendîyê bû. Jê re ferq nedikir ku kîjan govend çawa tê lîstin; zû fêr dibû, loma bi hemû dîlanan jî dizanîbû… Wexta li dawetan bû, hemû derd û kulên xwe ji bîr dikir. Wî ji mirovên wekî xwe yên reqsok jî pir hez dikir û dibû hevalê wan. Di dawetan de her tim diket milê wan. Dema dibû bêhnvedan, diçû xwe li yekî reqsok digirt û jê dipirsî:

Dîklan Axa: (Nêzî Vebêjer dibe) Heyrana wan çavên te bim, ka ji min re bibêje, kêf û sahîyeke din li ku heye?

Vebêjer: Malneketo, ma çawa te nebihîstîye?

Dîklan Axa: (Bi baldarî) Min çi nebihîstiye? Zû bibêje…

Vebêjer: Filankeso bi filankesê re dizewice… Bibexsîn, Noko û Nîskê dizewicin!

Dîklan Axa: Wa! Wey mala te hezar carî ava. Bas e, ez biçim dest bi hazirîya xwe bikim. (Dike ku biçe)

Vebêjer: Bisekine, tu diçî ku? Ma tê bêyî dawetnameyê biçî! Fermo, ev jî qerta te ye Dîklan Axa. (Diklan Axa radihêje nameyê û diçe)

Bala xwe bidinê, çawa ku min dawetname dayê, bêyî xatirxwestin çû… Ew her tim wiha ye. Dema jê re qala dawetekê bikin, kes nikare wî bigire. Ji kêfa di cihê xwe de nasekine… Min carnan Dîklan axa xemgîn didît. Wê wextê min dizanîbû ku kesî jê re dawetnameyek nesandiye, loma dilgiran bûye. Wê demê ew pir li ber xwe diket û mahdê xwe tirs dikir. Di van rojan de cira wî ne xwes dibû û ji mala xwe dernediket. Her tim çavlirêya xebereke sahîyê dima… Loma min jê re xebereke xwes anî… Hûn dizanin, ew niha çû ku? Ewil wê biçe cilên xwe yên taybet ji dolabê derxe, ûtî bike. Pistre qundera xwe ya biriqandî têxe pê. Wê biçe berber, porê xwe jêke, simbêlê xwe boyax bike. Wê xwe bixemilîne û biedilîne. Na, belkî jî dema biçe malê li ber neynikê li xwe binêre û biryara xwe biguherîne… (Dîsa li defê dixe û Dîklan Axa tê ser sehnê) Xêr e Dîklan Axa, tu çima vegerîya?

Dîklan Axa: (Bi dengekî çinevin) Niç! Nizam, gelo bi vî halî ez biçim daweta Noko û Nîskê, ne eyb e?

Vebêjer: Bi ya min wiha jî dibe, lê tu sal û sapik li xwe bikî, ewê bêtir li te bê.

Dîklan Axa: Gelo ez hin perîk û baskên bedew ên biriqandî li xwe bikim, wê bibe?

Vebêjer: Kî dikare bê na! Bi ya min jî wê li te bê…

Dîklan Axa: Bas e, ezê jî wiha bikim. (Li ser sehneyê bask û perîkên xwesik bi xwe ve dike)

Vebêjer: Cil û bergên te pir xwesik in, lê dibînim wekî ne bi dilê te ye. Tu çima wiha bêkêf î?

Dîklan Axa: (Nameya xwe derdixe) Te got Noko û Nîskê, tu dawet kirine!

Vebêjer: Belê, li ser navê te hatiye. Çi bûye?

Dîklan Axa: Lê di nameyê de qala hin kesên din jî tê kirin.

Vebêjer: Qala kê dikin?

Dîklan Axa: (Bi carekê re) Ez naxwazim bi Mirîska Zerîetê re biçim dawetê…

Vebêjer: Çima?

Dîklan Axa: Binêr heyran, ev Mirîsk, çend cara bêyî min çûbû dawetan, loma ez ji wê xeyidîme.

Vebêjer: Bas e, tu jî wê bi xwe re nebe!

Dîklan Axa: Na, ez nikarim. Eyb e ku ez bêhurmetîyê li Noko û Nîskê bikim. Li gorî dawetnameyê divê ez wê jî bi xwe re bibim.

Vebêjer: Çawa yanî?

Dîklan Axa: Dawetname çi dibêje… Fermo bixwîne… (Vebêjer nameyê jê dîstîne û dixwîne)

Rêzdar Dîklan Axa!

Em dixwazin tu werî daweta me. Tu serê biskê û sergovendê me yî. Em bêyî te û hevalên te nikarin govenda xwe ges bikin… Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê û Çûkê Bilûrvan in. Ne kêm û ne zêde, bi hatina we hemûyan, emê pir kêfxwes bibin. Def û zirne li benda hatina we ye.

Noko û Nîskê

Malnîsan: Salona Kêf û Seyranê, Taxa Zargotinê, Ser Rêya Calvino, Kolana Alûcîyan, Mêrdîn

Nîse: Xelata zêr û zîva serbest e. Gost û birinc û helbet tirsika dawetê ji kîsê me ye, lê kevçîyê xwe ji bîr nekin!

Vebêjer: (Bi xeyd) Ez nizanim, de bi xatirê te. Ê min bi xwe, kêfa min ji vê dawetnameyê re nehat…

Dîklan Axa: Xêr e, çima tu hêrs bûyî?

Vebêjer: Ka navê min? Ez jî dixwazim bêm dawetê.

Dîklan Axa: (Nameyê ji destê vebêjer distîne) Binêre heyran, ger ku navê te di namêyê de tune be, tu nikarî werî!

Vebêjer: Waa! Madem wiha ye, em ji hev re zanin! Ez vêya ji were nahêlim. Noko û Nîskê bêyî min nikarin daweta xwe bikin. (Bi hêrs ji sehnê derdikeve)

Sehne 2

(Dîklan Axa di rê de dimese… Pistî çend gavan li ser rêya xwe pêrgî mirîskekê dibe.)

Mirîska Zerîetê: Birakê Dîk, te xêr e?

Dîklan Axa: Wey ne bi xêr! Ji min re nebêje Dîk, bibêje Dîklan Axa!

Mirîska Zerîetê: Bibexsîn Dîklan Axa, tu diçî ku?

Dîklan Axa: Diçim dar û daristan, sar û saristan… Ma tu nizanî, îsev daweta Noko û Nîskê ye, diçim wir.

Mirîska Zerîetê: Waa, pir xwes! Gelo ez jî dikarim bi te re bêm?

Dîklan Axa: (Bêyî dîlê xwe) Ka em li dawetnameyê binêrin, ger navê te hebe çima na!

Mirîska Zerîetê: De ka ji kerema xwe lê binêre?

Dîklan Axa: (Dawetnameyê ji bêrîka xwe derdixe û dixwîne) Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê… Belê, soxî çi bikim… Were va ye navê te tê de heye! Heydê em biçin.

(Dîklan Axa û Mirîska Zerîtê didin dû hev û diçin… Hinekî nabuhire, qazek derdikeve ser rêya wan…)

Qaza Delal: Birakê Dîk, xwiska Mirîsk, we xêr e?

Dîklan Axa: Wey ne b’ xêr! Ji min re nebêje Dîko, bibêje Dîklan Axa!

Mirîska Zerîetê: Ji min re jî bêje Mirîska Zerîetê! Hur- met nemaye Dîklan Axa, tu dibînî?

Qaza Delal: Bibexsîn Dîklan Axa, Mirîska Zerîetê, gelo hûn diçin ku?

Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê: (Bi kêf) Em diçin dar û

daristan, sar û saristan, em diçin daweta Noko û Nîskê…

Qaza Delal: Gidî, ev çi mizgîneke xwes! Gelo ez jî dika- rim bi we re bêm?

Dîklan Axa: (Bi giranî awirekî dide Mirîskê û ji Qazê re) Bisekine, ka em li dawetnameyê binêrin. Ger navê te hebe, dibe! (Dîsa nameyê ji bêrîka xwe derdixe û dixwîne) Em li benda cenabê te Dîklan Axa... (Mirîska Zerîetê xwe di navberê de radike û navê xwe dibêje) û Qaza Delal… Ha! Te dît va ye navê te jî heye. Belê, îca were helbet! Heydê em biçin.

(Her sê dimesin. Pistî sê gavan, werdekekê li ser rêya xwe dibînin)

Werdeka Serkanîyê: (Bi hurmetî) Sergovendê me Dîklan Axa, berbû Mirîska Zerîetê û Qaza Delal… Ez ez im, hûn diçin dawetekê?

Dîklan Axa: Belê te pê derxist Werdekê!

Werdeka Serkanîyê: Bas e, ser xêrê be Dîklan Axa, Mirîska Zerîetê, Qaza Delal! Ka we negot, gelo daweta kê ye?

Qaza Delal: (Bêhemdî xwe berî hemûyan û bi carekê re dilîlîne) Lîlîlîlî! Daweta Alûcîyan e!

Dîklan Axa: (Bi awayekî cidî wê as dike û tevî Mirîska Zerîetê) Em diçin dar û daristan, sar û saristan, daweta Noko û Nîskê…

Werdeka Serkanîyê: (Ew jî dengekî dilîlîne û pistre bi gu- man dipirse) Ka we negot, ma ez jî dikarim bi we re bêm yan na?

Dîklan Axa: (Bi xwe bawer) Bisekine, pêsî em li dawet- nameya xwe binêrin. Ger navê te hebe, dibe! (Nameyê ji bêrîka xwe derdixe) Em li benda cenabê te Dîklan Axa... (Mirîska Zerîetê û Qaza Delal navê xwe dibêjin) û Werdeka Serkanîyê… Belê, va ye hûn jî bi çavê serê xwe dibînin ku navê vê keynê heye. Tu jî hatiyî vexwendin! Heydê em biçin.

Sehne 3

 (Her çar didin pey hev û dimesin. Tam bi qasî werîsekî dûr diçin. Pêrgî çûkekî bilûr di dest de dibin.)

Çûkê Bilûrvan: (Bi rêzdarî, bi bilûra xwe sabasîyekê li wan dike)

Tû tû tû!

Sabas ji Dîklan Axa re,

Sabas ji Mirîska Zerîetê re,

Sabas ji Qaz û Werdekê re…

Stara Xwedê li ser we be!

Dîklan Axa: (Bi awayekî jixwerazî diçe bexsîsê dide wî) Tu her hebî hunermendê jêhatî!

Çûkê Bilûrvan: (Bi selafî)

Ezîzê min,

Axê min,

Maqûlê min…

Hûn diçin ku?

Dîklan Axa: (Bi meqam)

Bi serê te Çûkê Bilûrvan

Em diçin dar û daristan

Sar û saristan

Daweta Alûcîyan

Çûkê Bilûrvan: (Bi meqam û bi rêzdarî)

Madem dawet e û adet e,

Nexwe bê mosîqa nabe.

Gelo destûr heye ez jî bêm bi we re?

Dîklan Axa: Bi ya min be, belê destûra te heye. Lê divê li dawetnameyê binêrim. Ez dibêm ji sedî sed navê te heye. (Dîsa nameyê ji bêrîka xwe derdixe) Em li benda cenabê te Dîklan Axa (Ên din xwe di ber wî re rakirin û navê xwe dibêjin.) û Çûkê Bilûrvan… Heyran, axir tu têyî! Li bilûrê xe. Heydê em biçin.

Sehne 4

(Her pênc bi kêf û seyran û bi pênc gavên dîlanê dimesin. Ji niska ve gurek xwe davêje ser rêya wan. Hemû ji tirsa disekinin…)

Gur: (Bi koneyî) Dîko, Mirîskê, Qazê, Werdekê, Çûko! Ka bibêjin wiha we xêr e?

(Hemû ji tirsa gur nizanin çi bikin. Pistî kêlîyekê Dîklan Axa, wekî serekê wan, mecbûr dimîne ku bersivê bide)

Dîklan Axa: Merheba… Ser çavan Mamê Gur. Em diçin dawetê.

Gur: Wa! Min jî digot çima hûn wiha kom bûne! Belê, îca min fêm kir… Daweta kê ye?

Mirîska Zerîetê: (Ji tirsa zer bûye, bi zorê deng jê derdikeve)

Qid.. qid! Em diçin… dar û daristan…

Qaza Delal: (Ew jî ziravqetîyayî dewam dike) Weq.. weq! Sar û saristan…

Werdeka Serkanîyê: (Dor tê wê, bi tirs) Wîq… wîq… Kêf û seyran…

Çûkê Bilûrvan: (Du gavan bi pês de derdikeve, bi wêrekî radihêje bilûra xwe û lêdixe)

Tû tû tû…

Em diçin dar û daristan,

Sar û saristan,

Diçin kêf û seyran,

Daweta Noko û Nîskê ye li Omeryan…

Gur: Waa! Pir balkês! Dawîya dawî Noko û Nîskê jî zewicîn ha! Divê ez jî bi were bêm dawetê… (Hemû bi bê dengî berê xwe didin Dîklan Axa…)

Dîklan Axa: (Dixwaze tirsa xwe vesêre. Ji Gur re bi hur­ metî) Belê, ser çavan Mamê Gur, helbet! Lê ka em li dawetnameyê binêrin!

Gur: (Bi hêrs) Îca dawetname ji ku derket? Tistê nedîtî! Berê kesî li tistên wiha nedipirsî. Çi zemanekî xerab! De bila be, ka binêre, fermo!

Dîklan Axa: (Bi dûdilî nameyê ji bêrîka xwe derdixe û bi kelogirî dixwîne) Em li benda cenabê te Dîklan Axa (Di ber xwe de dibêje: Xwezî ne ez bûma) û Mirîska Zerîetê (Berê xwe diguherîne) û Qaza Delal (Dibêje pepûk û bi devê xwe digre), Werdeka Serkanîyê (Ji tirsa dikeve erdê) û Çûkê Bilûrvan (Bilûra xwe vedisêre)…

Dîklan Axa: (Li rewsa hevalên xwe dinêre) Nizam çi bêjim Mamê Gur…

Gur: (Diqehire) Çawa yanî… Na naa! Ez vir de wê de nizanim, îllam divê bi were bêm dawetê!

(Her pênc ji neçarî serê xwe li ber Gur ditewînin.)

Dîklan Axa: (Ji bo ku Gur hêrs nebe) Belê, were helbet! Dawetname tune be jî dibe! Ma kî li nameyan dinêre! Heydê em biçin.

(Her pênc didin pêsîya Gur û dimesin. Di gava sesan de, Gur tê dikeve pêsîya komê û wan disekinîne)

Gur: Ka rawestin! Ez birçû bûm?

(Gur yeko yeko tê hemûyan bêhn dike. Her pênc ji tirsa berê xwe ji gur diguherînin. Gur tê xwe nêzî Dîklan Axa dike û pirsa xwe dubare dike.)

Gur: Ez ji we re dibêjim, ez birçî bûm.

Dîklan Axa: (Pir tirsîyaye, bi zorê diaxive) Mamê Gur, tistekî xwarinê li ba min tune, heta dawetê bi xwe karibe, li wir xwarin pir e!

Gur: (Bi sûmî) Ez saxî nemirî, tu çawa ji min re dibê bi xwe karibe! Li halê min binêre, ez nikarim bi vî zikê birçî bêm heta dawetê!

Dîklan Axa: Sebir bike, em tev birçî ne.

Gur: Na birako na, ji we hemûyan birçîtir im… Divê yekî ji we bixwim! (Êrîsî Dîklan Axa dike, wî girê dide û dixe tora xwe. Dîklan Axa di hundirê torê de li dû Gur dimese…)

(Pist re, çar­neçar bi awayekî sernerm û serpeze didin pêsîya Gur û dimesin. Pênc gavan diçin, dîsa Gur dikeve pêsîya wan.)

Gur: Lê ez dîsa birçî bûm? (Hemû berê xwe ji Gur didin bi alîyekî din ve. Gur diçe xwe nêzî Mirîska Zerîetê dike û gotina xwe dubare dike.)

Mirîska Zerîetê: (Ji tirsa zer bûye) Qid qid qid… Mamê qid Gur, tistekî qid xwarinê li ba min qid tune!

Gur: (Bi zarê wê dike) Qidqidîskê… Çawa qid tune, ez nikarim bi zikê birçî bimînim, qidqidê! Wê demê ezê te jî qid bixwim! (Êrîsî Mirîska Zerîetê jî dike. Wê jî girê dide û dixe hundirê tora xwe…)

Sehne 5

(Hemû bi sê gavan li pêsîya Gur dimesin. Gur wekî berê dîsa wan disekinîne)

Gur: Lê va ye dîsa birçî bûm! Ka ez çi bikim?

(Her sê, berê xwe ji Gur diguherînin û di cihê xwe de sar disekinin. Gur tê xwe nêzî Qaza Delal dike. Qaz, bêyî ku bersivê bide, diçe bi sernermî dikeve tora Gur. Gur ji vê rewsê sas dibe. Bi heman awayî awirekê dide Werdeka Serkanîyê… Dema ku Werdek dibîne çavê Gur li ser wê ye, hema wê kêlikê ji ser hisê xwe diçe. Gur radihêje wê jî dixe tora xwe… Çûkê Bilûrvan, nema dizane çi bike. Gur tê ba wî û bi dostanî lepê xwe davêje milê wî.)

Gur: Weyla Çûko rebeno, tu ketî xefka Heseno… Min ev stran ji bîr kiriye, ka bi bilûra xwe meqamê wê lêxe!

Çûkê Bilûrvan: (Dike­nake nikare pifî bilûrê bike) Mamê

Gur, notayên wê li ba min tuneye. Bibexsîn, ji min nayê!

Gur: (Hêrs dibe û bi ser Çûko de diqîre) Ez saxî nemirî tu van gotinan ji min re dibê… Zû pifkê, yan na ezê te jî têxim tora xwe!

Çûkê Bilûrvan: (Careke din diceribîne, lê nikare li bilûrê bixe. Bi kelogirî straneke bidilsewat dibêje) We’z reben im… Reben im! Reben…

Gur: Min ji te sitraneke dawetê xwest, tu ji min re dengbêjîyê dikî! Ez pir qeherîm. (Radihêje defê û dide Çûkê Bilûrvan) Ka wê bilûrê bigire û li vê defê bixe, zû!

(Çûko, nizane çi bike ji daholê. Gur, bi hêrs xwe davêje ser wî. Çûko, bi lez xwe ji nav lepê wî xelas dike, lê bilûra wî dikeve destê Gur)

Çûkê Bilûrvan: (Bi hêrs) Guro, binêre… Were min bixwe, lê bilûra min bide, zû!

Gur: Haa haaa! Ez nedim tê çi bikî?

Çûkê Bilûrvan: Nizam!... Niha tistek nayê bîra min, lê divê rêyek hebe!

Gur: Bas e. Dilê min bi te sewitî. Ez te nexwim jî dibe Çûko!

Çûkê Bilûrvan: Ha, belê min dît! Ezê bang li hemû sazbend û daholvanan bikim. Na naa, ya bas ez bang li esîra xwe ya Teyr û Tilûran jî bikim!

(Çûkê Bilûrvan, diçe ber bi daholê ve û bi hawar û gazî li ser medyaya civakî dest bi wîtewîtê dike. Pistî dengê dahola wî, dengê zirneyê jî tevlê dibe. Dengên teyr û tilûra li ser serê wan olan dide. Gur her ku diçe dixwaze dev ji serê Çûkê Bilûrvan berde.)

Gur: Birêz Çûkê Hunermend, fermo bilûra te û ka dahola min bide min. Ji kerema xwe bes li ser min bixwîne!

(Çûko bi lez diçe bilûra xwe ji destê Gur distîne. Bi bilûra xwe sabasîyê dide teyrên li esman. Ji pistgirîya dengê balindeyan hemû tirsa xwe ji bîr dike. Gur xwe nêzî daholê dike, lê Çûko nahêle. Bi meqam wîtewîta xwe didomîne. Gur ji tirsa, tora xwe li dû xwe dihêle û ji wir direve.)

Çûkê Bilûrvan: Gurê newêrek, nereve! (Bilûra xwe ber bi esmana ve bilind dike û bi dengê bilind) Bijî berxwedana hunermenda!

Sehne 6

(Çûkê Bilûrvan, diçe devê torê vedike û yeko yeko hevalên xwe yên reqsok jê derdixîne… Hemû, gava ku ji tora Gur derdikevin, ji kêfa direqisin û diçin Çûkê Bilûrvan hembêz dikin. Pistre li ber muzîka Çûkê Bilûrvan dest bi dîlanê dikin)

Dîklan Axa: (Dikeve serê govendê û bi dengekî bilind) Govenda xwe bikin yek! (Ji serê govendê derdikeve û nameya xwe ji bêrîka xwe derdixe) Ka em xwes bala xwe bidin dawetnameyê, em bibînin kî tê kî nayê! Belê va ez dixwînim, ez navê kê bibêjim bila sê gavan bi pês, duduyan bi pas de bavêje…

Rêzdar Dîklan Axa,

Em dixwazin tu werî daweta me. Tu serê biskê û sergovendê me yî. Em bêyî te û hevalên te nikarin govenda xwe ges bikin… Em li benda cenabê te Dîklan Axa û Mirîska Zerîetê û Qaza Delal û Werdeka Serkanîyê û Çûkê Bilûrvan in. Ne kêm ne zêde, bi hatina we hemûyan, emê pir kêfxwes bibin. Def û zirne li benda hatina we ye.

Noko û Nîskê

Çûkê Bilûrvan: (Dev ji bilûrê diqere) Dîklan Axa, ka te negot dawet saet di çendan de ye?

Dîklan Axa: (Dîsa bala xwe dide dawetnameyê) Belê, va ye nivîsandine ku saet di heftê êvarî de dest pê dike… Haydê em biçin…

(Hemû bi kêf û dîlanê diçin nav temasevanan û bi hev re ji zarokan re dibêjin)

“Noko, Nîskê…

Golika xalo

Çû pist malo.

Ne gura xwar

Ne diza bir

Go urrr hat malo.”